Nabywca wierzytelności objętej BTE nie może powoływać się na przerwanie biegu przedawnienia

Bankowy Tytuł Egzekucyjny (BTE) funkcjonował do 27 listopada 2015 roku. Na jego podstawie bank będący wierzycielem mógł prowadzić egzekucję przeciwko dłużnikowi, bez konieczności wszczęcia postępowania sądowego – musiał tylko uzyskać klauzulę wykonalności nadaną BTE przez sąd (w formie postanowienia sądu). W uproszczeniu, jeżeli dłużnik nie spłacał długu, bank samodzielnie wydawał BTE, a następnie zwracał się do sądu o nadanie BTE klauzuli wykonalności. Klauzula wykonalności mogła zostać nadana, o ile bank wystąpił z takim wnioskiem do sądu w terminie 3 lat od dnia wymagalności roszczenia, tj. od dnia w którym dłużnik przestał regulować zobowiązania wobec banku. Wynika to z tego, że termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych w prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata (art. 118 K.c.). Jeżeli wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne na podstawie BTE opatrzonego w postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności, które następnie zostało przez komornika sądowego umorzone, to wierzyciel (bank) mógł ponownie zainicjować kolejne postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi w ciągu 10 lat. Okres 10-letni wynikał z terminu przedawnienia dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, który od lipca 2018 roku został skrócony do 6 lat (art. 125 K.c.).

Co prawda BTE nie jest już wydawany, jednak w obiegu wciąż można się z nim spotkać. Nieuregulowane wierzytelności banków bywają skupowane przez kolejne podmioty (cesja wierzytelności, przelew wierzytelności), najczęściej fundusze sekurytyzacyjne. W razie cesji wierzytelności, czyli przejścia uprawnienia do domagania się zwrotu długu z banku na fundusz sekurytyzacyjny, nowy wierzyciel (fundusz) występuje do sądu z pozwem o zapłatę przeciwko dłużnikowi. Dzieje się tak, ponieważ fundusz nie jest bankiem, a tylko banki mogły korzystać z uproszczonego sposobu dochodzenia wierzytelności, jaki dawał BTE. Dlatego też nabywca wierzytelności musi uzyskać wyrok zasądzający żądaną kwotę lub nakaz zapłaty wydany przez sąd, aby dochodzić zapłaty od dłużnika.
I tu dochodzimy do clou problemu – nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie BTE zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 K.c.) lub wniesieniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Dlatego też w ewentualnej sprawie sądowej z powództwa funduszu sekurytyzacyjnego przeciwko dłużnikowi o zapłatę zobowiązania wynikającego z umowy z bankiem, dłużnik może (i powinien) zgłosić przed sądem w toku postępowania zarzut przedawnienia – jeżeli upłynęły 3 lata od dnia wymagalności roszczenia, aby żądanie zapłaty powodowego nabywcy wierzytelności (funduszu) zostało oddalone, a dłużnik uniknął konieczności spłaty długu.

Przykład: Pani Kasia w 2009 roku w Opolu zawarła umowę pożyczki z bankiem. Jej sytuacja życiowa zmieniła się w 2011 roku, dlatego Pani Kasia przestała spłacać raty pożyczki w marcu 2011 roku. W lipcu 2011 roku bank wypowiedział Pani Kasi umowę pożyczki i zażądał zwrotu całej jej kwoty pożyczki. Kolejno, w 2012 roku bank wydał BTE i jeszcze w tym samym roku w październiku uzyskał od sądu postanowienie o nadaniu BTE klauzuli wykonalności. W grudniu 2012 roku, na podstawie BTE opatrzonego klauzulą wykonalności komornik sądowy na wniosek banku wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko Pani Kasi. Pani Kasia nie miała majątku, który mógłby podlegać egzekucji, stąd komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne w 2013 roku. Wobec bezskutecznej egzekucji, bank dokonał cesji wierzytelności (potocznie: „sprzedał” wierzytelność) na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego w 2016 roku. Fundusz wniósł do sądu pozew o zapłatę przeciwko Pani Kasi w lutym 2017 roku. W postępowaniu przed sądem Pani Kasia zgłosiła zarzut przedawnienia, bowiem minął już okres 3 lat od dnia, w którym bank wypowiedział jej umowę pożyczki i zażądał spłaty całego zadłużenia. Termin 3 lat upłynął w lipcu 2014 roku. Fundusz nie może też powoływać się na przerwanie biegu przedawnienia spowodowane wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie BTE

 

adwokat Marta Nowakowska, specjalista z zakresu prawa cywilnego

Zobacz:
uchwała Sądu Najwyższego z 29.06.2016 roku, sygn. akt: III CZP 29/16
uchwała Sądu najwyższego z 09.06.2017 roku, sygn. akt: III CZP 17/17